چگونه مهارت درک مطلب و به یادسپاری مطالب را بهبود بخشیم؟

خواندن یکی از مهمترین مهارت هایی است که به خواننده امکان استخراج معنی از یک نوشته را می دهد و او را در رسیدن به هدف هایش که همانا درک مطلب و به یاد سپاری آن است یاری می بخشد.
یکی از راه های موثری که می توانید با به کار گیری آن این مهارت را در خود بهبود بخشید روش SQ3R می باشد که یک روش مطالعه کتاب های درسی و مقالات است.
SQ3R سر واژه های کلمات “بررسی (Survey)”، “پرسش (Question)”، “خواندن (Read)”، “بازگو کردن (Recite)”، و “مرور (Review)” می باشد.
شاید در نگاه اول چنین به نظر برسد که این روش روشی زمان بر و خسته کننده باشد، در حالی که پس از به کار گیری منظم، در مدت زمان اندکی زمان شما را به مقدار قابل توجهی ذخیره خواهد کرد. مهم تر اینکه این روش کمک شایانی در به ذهن سپردن مطالب خوانده شده انجام می دهد به نحوی که دیگر شما مجبور نخواهید شد که هر دفعه مطالب را مجدد یاد بگیرید بلکه به مرور آنها می پردازید.

مراحل انجام این روش به شرح زیر می باشد:

• بررسی (Survey): عبارت است از نگاهی اجمالی بر قسمت های مهم مطلب برای درک ساختار متن. این کار به خواننده کمک می کند تا قبل از خواندن دقیق متن ایده اصلی آن را متوجه شود.
  • پیش گفتار و مقدمه را بخوانید و نگاهی گذرا بر فهرست مطالب بیندازید.
  • عناوین اصلی، فرعی و تیتر ها را از چشم بگذرانید. این قسمت ها نقشه کلی نوشته را مشخص می کنند.
  • چکیده متن را بخوانیدو در صورت عدم وجود چکیده پاراگراف های اول و آخر را بخوانید.
  • عکس ها، نمودار ها و جداول موجود را مطالعه کنید تا خلاصه ای تصویری از متن داشته باشید.
  • به صورت بسیار سریع و اجمالی کل مطلب را از چشم خود بگذرانید.
  • جملات کلیدی و کلمات تکرار شده را مد نظر قرار دهید.

• پرسش (Question): عبارت است از طرح سوالاتی بر اساس بررسی اولیه متن.
  • عناوین اصلی، فرعی و تیتر ها را به صورت سوال در آورید. با خواندن هر بخش ذهن شما بر پیدا کردن جواب سوالات تمرکز خواهد کرد.
  • از کلمات پرسشی Who, What, Where, When, Why, How استفاده کنید.
  • سوالات خود را بنویسید تا در زمان “مرور” از انها استفاده کنید.

• خواندن (Read): عبارت است از خواندن متن با در نظر داشتن سوالات مطرح شده.

• • به دنبال یافتن جواب های سوالات مطرح شده خود باشید.
  • سعی کنید مطالب را خلاصه کرده و برای هود بازکو کنید.
  • سعی کنید ساختار کلی متن را در ذهن داشته باشید.
  • با این هدف خوانده را شروع کنید که هر از چند گاهی آنرا متوقف کرده و مطالب خوانده شده را در ذهن مرتب کنید.
  • در زمان خواندن کلمات و عبارت های کلیدی را مشخص کنید.

• بازگو کردن (Recite): عبارت است از متوقف کردن خواندن در پایان هر بخش یا فصل برای سنجش مقدار مطلب به یاد سپرده شده. نیمی از زمان صرف شده برای “خواندن” باید برای این مرحله در نظر گرفته شود زیرا این مرحله در واقع زمانی است که مطلب مورد نظر یاد گرفته می شود. فراموشی مطالب بلافاصله پس از یادگیری اتفاق می افتد، در نتیجه “بازگو کردن” اهمیت بسزایی دارد.
  • چنانچه در زمان توقف خواندن در به یاد آوری هر آنچه خوانده اید مشکل دارید در واقع وقت خود را هدر داده اید.
  • بازگو کردن بی وقفه اولین قدم در به یاد سپاری مستمر است. در واقع این مرحله در زمان شما در زمان مرور برای امتحانات صرفه جویی خواهد کرد.

• مرور (Review): عبارت است از خواندن مجدد مطالب به صورت مستمر و زمان بندی شده. این عمل در به خاطر سپردن و در ذهن ماندن مطالب کمک می کند و مانع شکل گیری اضطرات در زمان امتحان می شود. بهترین زمان برای مرور کردن اندکی پس از یادگیری مطالب می باشد.
• • نکات، خلاصه نوشته ها، سوالات خود و کلمات کلیدی متن را بخوانید.
  • نکات گفته شده در کلاس در مورد مطلب مورد نظر را نیز بخوانید.